Sarwkalik Dr. Babasaheb Ambedkar

“सर्वकालिक बाबासाहेब”

कोणत्याही विचारवंतांचे आणि तत्त्वज्ञांचे विचार हे कालानुरूप असतात| म्हणजेच त्यांनी मांडलेले विचार हे तत्त्कालीन परिस्थितीÊ सामाजिक स्थिती आणि राजकीय व्यवस्था लक्षात घे}न मांडलेले असतात| त्या त्या काLात किंवा परिस्थीतीत हे विचार उपयुक्त ठरतात आणि तत्कालीन समस्या सुटल्या किंवा ती परिस्थीती बदलली कीÊ त्यांचे विचार आणि तत्वज्ञान निरूपयोगी आणि कालबाह्म ठरते| परंतु काही विचारवंतांचे विचार आणि त्यांनी मांडलेले तत्वज्ञान हे सर्वकालिक आणि सर्वव्यापी असते म्हणजेच ते काL किंवा परिस्थीती बदलली तरी ते तितकेच उपयोगी आणि उपयुक्त ठरतात| जगात असे अनेक विचारवंत आणि तत्वज्ञ हो}न गेले ज्यांचे विचार त्या त्या काLात आणि परिस्थीतीत तर उपयुक्त होतेच पण आजही ते उपयुक्त आणि उपयोगी ठरतात| कोणताही सामाजिकÊ आर्थिकÊ सांस्कॄतिक किंवा राजकीय निर्णय घेताना त्यांचे विचार आणि तत्वज्ञान समजावुन घेतल्याशिवाय पुढे जाता येत नाही| अश्या मोजक्या आणि सर्वकालिक विचारवंतांमध्ये डा^| बाबासाहेब आंबेडकरांचे नाव प्रााधान्याने घ्यावे लागेल| कारण बाबासाहेबांनी मांडलेले विचार आणि तत्वज्ञान हे आजही तितकेच महत्वाचे आणि उपयुक्त आहे| या उपयुक्ततेचे सामाजिकÊ राजकीय आणि आर्थिक दॄष्टीकोनातुन विश्लेषण करत असताना एक महत्त्वाची बाब समोर येते ती म्हणजे  बाबासाहेबांनी मांडलेले तत्त्वज्ञान आणि विचार मांडताना ते फक्त विचार किंवा तत्त्वज्ञान नसुन त्यांची मांडणी सैद्धांतिक स्वरूपाची आहे| हे विचार किंवा तत्त्वज्ञान मांडताना बाबासाहेबांनी ज्याप्रामाणे तत्त्कालीन सामाजिकÊ राजकीय परिस्थीती विचारात घेतली आहे तसेच त्यांनी त्या प्राश्नांच्या अनुषंगाने येणारी भविष्यकालीन परिस्थीतीÊ तिचे स्वरूप आणि त्यांचे भविष्यकालीन परिणाम काय असतील याचाही }हापोह आणि विश्लेषण त्यांच्या लेखनातुनÊ भाषणांमधुन आणि तत्त्वज्ञानातुन बाबासाहेबांनी केल्याचे वेLोवेLी दिसुन येते| आपले विचार आणि तत्त्वज्ञान मांडताना बाबासाहेबांनी प्रात्येक प्राश्नांची उकल करताना त्या प्राश्नांचा फक्त भारतीय  दॄष्टीकोनातुन विचार न करता त्या प्राश्नांचे जागतिक स्वरूप आणि त्याचे त्या देशांवर झालेले परिणाम याचाही विचार आणि विश्लेषण बाबासाहेबांनी केलेले आहे| तसेच अनेक जागतिक प्राश्नांची उकल भारतीय अर्थकारणÊ समाजकारण आणि राजकारण यांच्या चौकटीत करण्याचा यशस्वी प्रायत्न केला आहे|

बाबासाहेबाच्या समाजकारणÊ राजकारण आणि तत्त्वज्ञानावर मार्टिन ल्युथर किंग पासुन महात्मा फुले यांच्यापर्यत अनेक आंतरराष्ट्रीय आणि राष्ट्रीय समाजसुधारक आणि लोकशाहीवादी नेत्यांचा प्राभाव असला तरी त्यांनी हाताLलेले प्राश्नÊ समस्या आणि त्यावरील उपाय त्यांनी आपल्या स्वतंत्र शैलीत  मांडले असुन प्रात्येक प्राश्नाचे भुतकालीन स्वरूप आणि भविष्यकालीन परिणाम याची शास्त्रशुद्ध मांडणी बाबासाहेबांनी केल्याचे दिसुन येते| याबाबतची उदाहरणे देताना बाबासाहेब म्हणतात कीÊ पाश्चिमात्य देशातील कॄष्णवर्णीयांची गुलामगिरी आणि  भारतातील सवर्णघोषित शुद्रावरील अन्याय अत्याचार सारखेच असले तरी पाश्चिमात्य देशातील गौरवर्णिय आणि कॄष्णवर्णिय संघर्ष हा वर्ग संघर्ष आहे तर भारतातील सवर्ण आणि शुद्र यांच्यातील संघर्ष हा जातीय संघर्ष आहे| यामध्ये खालच्या वर्गावर वर जातीवर अन्याय होत असला तरी कॄष्णवर्गिय आणि शुद्र यांच्या संघर्षाचे स्वरूपही वेगवेगLे आहे| साम्यवादावर केलेल्या टिकात्मक भाष्यातुन बाबासाहेब हे दाखवुन देताता| त्यांच्या मतेÊ साम्यवाद हा वर्गसंघर्षाच्या विरोधात उभा असुन भारतात वर्ग संघर्ष नसुन वर्ण संघर्ष आहे हेच साम्यवाद मानायला तयार नाही| म्हणजेच साम्यवादी विचारसरणी भारतातील वर्ण संघर्षालाच वर्ग संघर्ष समजुन आपली लढार्इ लढत आहे| पण त्यामुLेच तो भारतातील विविध जातीत विभागल्या गेलेल्या शुद्र समाजाचे प्राश्न सोडवु शकत नाही| म्हणजेच साम्यवादी राजवटीतही दलितांवरील अन्याय अत्याचार थांबणार नाहीत किंवा त्यांना सन्मानाची वागणुक मिLणार नाही असे बाबासाहेब ठामपणे नमुद करतात| एकोणीसाव्या शतकाच्या उत्तरार्धात भारतातील विशेषत: महाराष्ट्रातील साम्यवादाच्या घटत्या प्राभावाने सप्रामाण सिद्धही करून दाखविले| म्हनजेच साम्यवादी राजवट किंवा साम्यवादी लोकशाही व्यवस्था दलितांचे प्राश्न सोडवण्यास असमर्थ ठरल्याने दलित समाज साम्यवादी विचारसरणीपासुन दुर गेला आणि साम्यवादी राजकीय सत्तेपासुन आपोआप दुर होत गेले|

का^ग्रेस ही पक्ष म्हणुन आपल्या विचारांप्रामाणे वागत नाही हे बाबासाहेबांनी वेLोवेLी सप्रामाण दाखवुन दिले आहे| स्वातंञ्य प्रााप्तीनंतर का^ग्रेसने उच्चवर्णियÊ राजे महाराजेÊ जमीनदारÊ सावकार आीन संस्थानिक यांना स,त्तेत दिलेला भरीव वाटा राज्यघतनेतील लोकशाही मुल्ये पक्की करण्यास आणि दलित उद्धारासाठी घातक ठरतीलÊ असे निरीक्षण बाबासाहेबांनी नोंदवले होते| सध्याचे दलितांचे प्राश्न आणि सर्वपक्षीय खंबीर दलित नेतॄत्त्वाची वाणवा लक्षात घेता याची प्राचिती येते| भारतातील स्वातंञ्योत्तर कालखंड हा पुर्णत: का^ग्रेसच्या राजवटीचा कालखंड समजला जातो| मधल्या काLातील 10¹12 वर्षे सोडली तर का^ग्रेसने भारतावर अधिराज्य गाजवले| का^ग्रेसच्या या राजकीय यशाचे प्रामुख कारण म्हणजे देश स्वतंत्र झाल्यापासुन दलितांसाठी विशेष भरीव कामगिरी करू न शकलेला का^ग्रेसपक्ष सतत भाषा मात्र दलित उद्धाराची बोलत राहिला| मे 2014 मधील का^ग्रेसच्या पतनाची कारणे जर पक्षाने शोधली असतील  तर पक्षप्रामुखांच्या लक्षात एक गोष्ट निश्चितच आली असेल कीÊ पक्षाच्या सवर्ण ला^बीने आपल्याच काय इतर पक्षांतुनही बाबासाहेबांसारखे दलित नेतॄत्व उभा राहणार नाहीÊ यासाठी तर प्रायत्न केलेच पण दलितांच्या विकासाच्या योजनाही प्राभावीपणे राबविल्या नाहीत| दलित अत्याचारातही दिवसेंदिवस वाढच होत आहे| त्यामुLे भारतातील बहुसंख्य दलित का^ग्रेसपक्षापासुन दुर गेला आणि कधी नव्हे इतकी का^ग्रेसची दुरावस्था झालेली आहे| ज्या राज्यात एकेकाLी का^ग्रेसने निर्विदाद सत्ता गाजविली त्या राज्यांमध्ये आज पक्षाच्या अस्तित्त्वाचा प्राश्न निर्माण झाला आहे|

दलितांच्या हक्कांबाबत लढा देत असताना बाबासाहेब गांधीजीच्या पक्षपाती भुमिकेवर कडाडुन टिका करतात|  आपण राजकीय नेते नाही असे म्हणणारे गांधी दलित हिताचे प्राश्न आले की नेहमीच पंडित नेहरू आणि सरदार वल्लभभार्इ पटेल यांच्यासारखी राजकीय भुमिका घेतात| म्हणजेच गांधीजी भारतातील राजकीय नेते आहेत आणि मी त्यांना महात्मा मानत नाही असे बाबासाहेब स्पष्ट करतात| बाबासाहेबांच्या मतेÊ ‘सर्व अस्पॄश्य हे हिंदु आहेत व ते आमचेच आहेत’ असे गांधी म्हणत असले तरी दलितांना ते सवर्णांच्या बरोबरीचा दर्जा द्यायला तयार नाहीत किंवा दलितांना सवर्णाप्रामाणे लोकशाही प्राणीत सर्व राजकीय आणि सामाजिक हक्क द्यायला तयार नाहीत म्हणजेच गांधीची भुमिका समतेची नाही आणि दलित उद्धाराचा त्यांचा कLवLा खोटा आहे| फक्त गांधीच्या या आडमुठया व दलितविरोधाच्या राजकीय भुमिकेमुLे दलितहिताच्या आणि उद्धाराच्या बाबासाहेबांच्या कार्याला म्हणावे असे यश  ंमिLाले नाही| गांधीची हीच विचारसरणी आजही का^ग्रेसपक्षात प्रावाहीत असुन त्याचा पक्षाला आता फटका बसु लागला| बाबासाहेबांच्या मते साम्यवादही त्याला अपवाद नाही| का^ग्रेसमधुन बाहेर पडुन ज्यांनी प्राादेशिक पक्ष स्थापन केले त्या पक्षांमध्येही  हीच विचारसरणी प्रावाहीत आहे| सध्याच्या सत्ताधारी भारतीय जनता पक्षाने ही बाब ओLखली असुन का^ग्रेसपासुन दुरावलेल्या दलित समाजाला आपल्याकडे खेचण्यासाठी पक्षाने रणनिती तयार केली असुन कधी नव्हे ते पक्षाला आंबेडकर प्रोमाचे भरते आले आहे| पण दलित उद्धाराच्या भाजपाच्या भुंमिकेबाबत बोलावे असे भरीव कार्य अजुन पक्षाकडुन झालेले नाही| आणि विशीष्ट धर्म आणि जात याला महत्त्व देण्यात का^ग्रेसला लाजवेल अश्या सत्ताधा¹यांच्या कतर्ॄत्वाचे पुरावे उपलब्ध आहेतच की|

पक्षीय राजकारणाबाबत विचार मांडताना बाबासाहेबांनी लोकशाहीत राजकीय पक्षांचे महत्त्व आबाधित आहे असे सांगतानाÊ ‘मुक्त लोकशाहीत किती पक्ष असावेत यावर बंधन असता कामा नये’Ê असे म्हटले आहे| लोकशाहीत जनतेला ज्याप्रामाणे नेता निवडीचे स्वातंञ्य असते त्याचप्रमाणे नेत्याला आपल्या विचारानुरूप पक्ष निवडीचे किंवा आपल्या विचारांचा पक्ष स्थापन करण्याचा अधिकार आहे| असे स्वातंञ्य जनतेला आणि नेत्याला असले तरच निकोेप लोकशाही अस्तित्त्वात येर्इल आणि टिकुनही राहिल तसेच राजकीय पाश्र्वभुमी नसलेल्या सामान्य माणसाला आपल्या नेतॄत्त्वगुणाच्या जोरावर स्व:ताला सिद्ध करता येर्इल असे बाबासाहेब म्हणतात| बाबासाहेब एवढयावरच थांबलेले नसुन राजकीय उत्तराधिकारी कसा असावा हे सांगताना आपली मते शास्ञशुद्ध पद्धतीने मांडलेली आहेत| त्यांच्या मतेÊ  राजकीय पक्षाने नितीमत्तेने काम करण्यासाठी आणि तत्त्वनिष्ठ कारभार करण्यासाठी आपला उत्तराधिकारी हा त्याच्या गुणांवर व कतर्ॄत्त्वावर निवडला पाहिजेÊ नाहीतर पक्ष आपल्या ध्येयधोरणांपासुन दुर जातील आणि लोकशाही मुल्ये पायदLी तुडवली जा}न राजघटनेने दिलेल्या मार्गदर्शक तत्त्वांचा आणि मुल्यांचा संकोच होर्इल| बाबासाहेब फक्त हे बोलुनच थांबले नाहीत तर आपल्या रिपब्लीकन पार्टी आ^फ इंडिया या राजकीयपक्षाचे धोरणही असेच राहिल यांची त्यांनी खबरदारी घेतली| इतर राजकीय पक्षांनी माञ याला तिलाजंली दिली| या सगLयात का^ग्रेस पक्ष आघाडीवर राहिला| पंडित नेहरू ¹ इंदिरा गांधी ¹ राजीव गांधी ¹ सोनिया गांधी ते राहुल व प्रिायंका गांधी अशी घराणेशाहीच पक्षात निर्माण झाली त्यामुLे पक्षातील कतर्ॄत्ववानÊ लायकÊ तत्त्वनिष्ठ आणि लोकशाहीची बुज असलेले नेते डावलले गेले आणि पक्षातुन बाहेत पडुन त्यांनी आपापले पक्ष स्थापन केले| त्यातील काहींनी आपले आस्तित्त्व दिर्घकाL दाखवुन दिले| या नेत्यांना बाबासाहेबांनी देशाला दिलेल्या बहुपक्षीय लोकशाहीमुLेच शक्य झाले| पण पुढे जा}न तत्त्वांना तिलांजली दे}न बहुतांश प्राादेशिक पक्षांनी का^ग्रेसचेच अनुकरण केले आणि पक्षात घराणेशाही सुरू केली| यात तामिLनाडुत करूणानिधी¹स्ट^लीनÊ }त्तरप्रादेशमध्ये मुलायमसिंह यादव ¹अखिलेश यादवÊ महाराष्ट्रात बाL ठाकरे¹उद्धव ठाकरे¹आदित्य ठाकरे व शरद पवार¹सुप्रिाया सुLेÊ जम्मु काश्मीरमध्ये फारूक अबदुल्ला¹ओमर अबदुल्ला व मुFती मुहम्मद¹मेहबुबा मुFती तर बिहारमध्ये लालुप्रसाद यादव तेजस्वी यादव अशी प्राादेशिक घराणेशाहीची लांबलचक यादी डोLयासमोर येते| यातील एकही पक्ष बाबासाहेबांनी सांगितल्याप्रामाने आपल्या पक्षातील कतर्ॄत्त्ववान राजकीय नेत्याला आपला उत्तराधिकारी म्हणुन समोर आणायला तयार नाही| त्यामुLे देशाचा सामाजिकÊ आर्थिकÊ सांस्कॄतिक आणि राजकीय विकास खुंटला असुन सर्व पक्षात आणि पर्यायाने देशात राजकीय सुंदोपसुंदी आणि सत्तासंघर्ष बोकाLला आहे| यावर जर मात करायची असेल तर बाबासाहेबांनी दिलेले सर्वकालिक आणि सर्वव्यापी विचार अंगिकारणे आवश्यक आहे| तरच देश म्हणुन आपल्याला सर्व क्षेञात भरीव कामगिरी करता येर्इल|

¹राहुल सदाशिव खरात|

9096242452|

ङङङङङङङङङङङङङङङङङङङङङङङङङङङङङङङङङङङङङङङङङङङङङङङङङङङङङङङङङङङङङङ

   
“sava-kailak baabaasaahoba”

kaoNa%yaahI ivacaarvaMtaMcao AaiNa t<va&aMcao ivacaar ho kalaanau$p Asatat. mhNajaoca %yaaMnaI maaMDlaolao ivacaar ho t<kalaIna pirisqatIÊ saamaaijak isqatI AaiNa rajakIya vyavasqaa laxaat Gao}na maaMDlaolao Asatat. %yaa %yaa kaLat ikMvaa pirsqaItIt ho ivacaar ]pyau@t zrtat AaiNa t%kalaIna samasyaa sauTlyaa ikMvaa tI pirsqaItI badlalaI kIÊ %yaaMcao ivacaar AaiNa t%va&ana ina$pyaaogaI AaiNa kalabaa( zrto. prMtu kahI ivacaarvaMtaMcao ivacaar AaiNa %yaaMnaI maaMDlaolao t%va&ana ho sava-kailak AaiNa sava-vyaapI Asato mhNajaoca to kaL ikMvaa pirsqaItI badlalaI trI to ittkoca ]PayaaogaI AaiNa ]pyau@t zrtat. jagaat Asao Anaok ivacaarvaMt AaiNa t%va& hao}na gaolao jyaaMcao ivacaar %yaa %yaa kaLat AaiNa pirsqaItIt tr ]pyau@t haotoca pNa AajahI to ]pyau@t AaiNa ]pyaaogaI zrtat. kaoNatahI saamaaijakÊ Aaiqa-kÊ saaMskRitk ikMvaa rajakIya inaNa-ya Gaotanaa %yaaMcao ivacaar AaiNa t%va&ana samajaavauna GaotlyaaiSavaaya puZo jaata yaot naahI. ASyaa maaoja@yaa AaiNa sava-kailak ivacaarvaMtaMmaQyao Da^. baabaasaahoba AaMbaoDkraMcao naava P`aaQaanyaanao Gyaavao laagaola. karNa baabaasaahobaaMnaI maaMDlaolao ivacaar AaiNa t%va&ana ho AajahI ittkoca mah%vaacao AaiNa ]pyau@t Aaho. yaa ]pyau@ttocao saamaaijakÊ rajakIya AaiNa Aaiqa-k dRYTIkaonaatuna ivaSlaoYaNa krt Asatanaa ek mah<vaacaI baaba samaaor yaoto tI mhNajao  baabaasaahobaaMnaI maaMDlaolao t<va&ana AaiNa ivacaar maaMDtanaa to f@t ivacaar ikMvaa t<va&ana nasauna %yaaMcaI maaMDNaI saOwaMitk sva$pacaI Aaho. ho ivacaar ikMvaa t<va&ana maaMDtanaa baabaasaahobaaMnaI jyaaP`amaaNao t<kalaIna saamaaijakÊ rajakIya pirsqaItI ivacaarat GaotlaI Aaho tsaoca %yaaMnaI %yaa P`aSnaaMcyaa AnauYaMgaanao yaoNaarI BaivaYyakalaIna pirsqaItIÊ itcao sva$p AaiNa %yaaMcao BaivaYyakalaIna pirNaama kaya AsatIla yaacaahI }hapaoh AaiNa ivaSlaoYaNa %yaaMcyaa laoKnaatunaÊ BaaYaNaaMmaQauna AaiNa t<va&anaatuna baabaasaahobaaMnaI kolyaacao vaoLaovaoLI idsauna yaoto. Aaplao ivacaar AaiNa t<va&ana maaMDtanaa baabaasaahobaaMnaI P`a%yaok P`aSnaaMcaI ]kla krtanaa %yaa P`aSnaaMcaa f@t BaartIya  dRYTIkaonaatuna ivacaar na krta %yaa P`aSnaaMcao jaagaitk sva$p AaiNa %yaacao %yaa doSaaMvar Jaalaolao pirNaama yaacaahI ivacaar AaiNa ivaSlaoYaNa baabaasaahobaaMnaI kolaolao Aaho. tsaoca Anaok jaagaitk P`aSnaaMcaI ]kla BaartIya Aqa-karNaÊ samaajakarNa AaiNa rajakarNa yaaMcyaa caaOkTIt krNyaacaa yaSasvaI P`aya%na kolaa Aaho.

baabaasaahobaacyaa samaajakarNaÊ rajakarNa AaiNa t<va&anaavar maaiT-na lyauqar ikMga pasauna maha%maa fulao yaaMcyaapya-t Anaok AaMtrraYT/Iya AaiNa raYT/Iya samaajasauQaark AaiNa laaokSaahIvaadI nao%yaaMcaa P`aBaava Asalaa trI %yaaMnaI hataLlaolao P`aSnaÊ samasyaa AaiNa %yaavarIla ]paya %yaaMnaI Aaplyaa svatM~ SaOlaIt  maaMDlao Asauna P`a%yaok P`aSnaacao BautkalaIna sva$p AaiNa BaivaYyakalaIna pirNaama yaacaI Saas~Sauw maaMDNaI baabaasaahobaaMnaI kolyaacao idsauna yaoto. yaabaabatcaI ]dahrNao dotanaa baabaasaahoba mhNatat kIÊ paiScamaa%ya doSaatIla kRYNavaNaI-yaaMcaI gaulaamaigarI AaiNa  BaartatIla savaNa-GaaoiYat Saud`avarIla Anyaaya A%yaacaar saarKoca Asalao trI paiScamaa%ya doSaatIla gaaOrvaiNa-ya AaiNa kRYNavaiNa-ya saMGaYa- ha vaga- saMGaYa- Aaho tr BaartatIla savaNa- AaiNa Saud` yaaMcyaatIla saMGaYa- ha jaatIya saMGaYa- Aaho. yaamaQyao Kalacyaa vagaa-var var jaatIvar Anyaaya haot Asalaa trI kRYNavaiga-ya AaiNa Saud` yaaMcyaa saMGaYaa-cao sva$phI vaogavaogaLo Aaho. saamyavaadavar kolaolyaa iTka%mak BaaYyaatuna baabaasaahoba ho daKvauna dotata. %yaaMcyaa matoÊ saamyavaad ha vaga-saMGaYaa-cyaa ivaraoQaat ]Baa Asauna Baartat vaga- saMGaYa- nasauna vaNa- saMGaYa- Aaho hoca saamyavaad maanaayalaa tyaar naahI. mhNajaoca saamyavaadI ivacaarsarNaI BaartatIla vaNa- saMGaYaa-laaca vaga- saMGaYa- samajauna AaplaI laZa[- laZt Aaho. pNa %yaamauLoca tao BaartatIla ivaivaQa jaa%aIt ivaBaagalyaa gaolaolyaa Saud` samaajaacao P`aSna saaoDvau Sakt naahI. mhNajaoca saamyavaadI rajavaTIthI dilataMvarIla Anyaaya A%yaacaar qaaMbaNaar naahIt ikMvaa %yaaMnaa sanmaanaacaI vaagaNauk imaLNaar naahI Asao baabaasaahoba zamapNao namaud krtat. ekaoNaIsaavyaa Satkacyaa ]<araQaa-t BaartatIla ivaSaoYat: maharaYT/atIla saamyavaadacyaa GaT%yaa P`aBaavaanao saP`amaaNa isawhI k$na daKivalao. mhnajaoca saamyavaadI rajavaT ikMvaa saamyavaadI laaokSaahI vyavasqaa dilataMcao P`aSna saaoDvaNyaasa Asamaqa- zrlyaanao dilat samaaja saamyavaadI ivacaarsarNaIpasauna dur gaolaa AaiNa saamyavaadI rajakIya sa<aopasauna AapaoAap dur haot gaolao.

ka^ga`osa hI pxa mhNauna Aaplyaa ivacaaraMP`amaaNao vaagat naahI ho baabaasaahobaaMnaI vaoLaovaoLI saP`amaaNa daKvauna idlao Aaho. svaatMHya P`aaPtInaMtr ka^ga`osanao ]ccavaiNa-yaÊ rajao maharajaoÊ jamaInadarÊ saavakar AaIna saMsqaainak yaaMnaa sa,<aot idlaolaa BarIva vaaTa rajyaGatnaotIla laaokSaahI maulyao p@kI krNyaasa AaiNa dilat ]warasaazI Gaatk zrtIlaÊ Asao inarIxaNa baabaasaahobaaMnaI naaoMdvalao haoto. saQyaacao dilataMcao P`aSna AaiNa sava-pxaIya KMbaIr dilat naotR<vaacaI vaaNavaa laxaat Gaota yaacaI P`aicatI yaoto. BaartatIla svaatMHyaao<ar kalaKMD ha puNa-t: ka^ga`osacyaa rajavaTIcaa kalaKMD samajalaa jaatao. maQalyaa kaLatIla 10¹12 vaYao- saaoDlaI tr ka^ga`osanao Baartavar AiQarajya gaajavalao. ka^ga`osacyaa yaa rajakIya yaSaacao P`amauK karNa mhNajao doSa svatM~ Jaalyaapasauna dilataMsaazI ivaSaoYa BarIva kamaigarI k$ na Saklaolaa ka^ga`osapxa satt BaaYaa maa~ dilat ]waracaI baaolat raihlaa. mao 2014 maQaIla ka^ga`osacyaa ptnaacaI karNao jar pxaanao SaaoQalaI AsatIla  tr pxaP`amauKaMcyaa laxaat ek gaaoYT inaiScatca AalaI Asaola kIÊ pxaacyaa savaNa- laa^baInao Aaplyaaca kaya [tr pxaaMtunahI baabaasaahobaaMsaarKo dilat naotR%va ]Baa rahNaar naahIÊ yaasaazI tr P`aya%na kolaoca pNa dilataMcyaa ivakasaacyaa yaaojanaahI P`aBaavaIpNao rabaivalyaa naahIt. dilat A%yaacaarathI idvasaoMidvasa vaaZca haot Aaho. %yaamauLo BaartatIla bahusaM#ya dilat ka^ga`osapxaapasauna dur gaolaa AaiNa kQaI navho [tkI ka^ga`osacaI duravasqaa JaalaolaI Aaho. jyaa rajyaat ekokaLI ka^ga`osanao inaiva-dad sa<aa gaajaivalaI %yaa rajyaaMmaQyao Aaja pxaacyaa Aist<vaacaa P`aSna inamaa-Na Jaalaa Aaho.

dilataMcyaa h@kaMbaabat laZa dot Asatanaa baabaasaahoba gaaMQaIjaIcyaa pxapatI Bauimakovar kDaDuna iTka krtat.  AaPaNa rajakIya naoto naahI Asao mhNaNaaro gaaMQaI dilat ihtacao P`aSna Aalao kI naohmaIca pMiDt naoh$ AaiNa sardar vallaBaBaa[- pTola yaaMcyaasaarKI rajakIya Bauimaka Gaotat. mhNajaoca gaaMQaIjaI BaartatIla rajakIya naoto Aahot AaiNa maI %yaaMnaa maha%maa maanat naahI Asao baabaasaahoba sPaYT krtat. baabaasaahobaaMcyaa matoÊ ‘sava- AspRSya ho ihMdu Aahot va to Aamacaoca Aahot’ Asao gaaMQaI mhNat Asalao trI dilataMnaa to savaNaa-Mcyaa baraobarIcaa djaa- Vayalaa tyaar naahIt ikMvaa dilataMnaa savaNaa-P`amaaNao laaokSaahI P`aNaIt sava- rajakIya AaiNa saamaaijak h@k Vayalaa tyaar naahIt mhNajaoca gaaMQaIcaI Bauimaka samatocaI naahI AaiNa dilat ]waracaa %yaaMcaa kLvaLa KaoTa Aaho. f@t gaaMQaIcyaa yaa AaDmauzyaa va dilativaraoQaacyaa rajakIya BauimakomauLo dilatihtacyaa AaiNa ]waracyaa baabaasaahobaaMcyaa kayaa-laa mhNaavao Asao yaSa  iMmaLalao naahI. gaaMQaIcaI hIca ivacaarsarNaI AajahI ka^ga`osapxaat P`avaahIt Asauna %yaacaa pxaalaa Aata fTka basau laagalaa. baabaasaahobaaMcyaa mato saamyavaadhI %yaalaa Apvaad naahI. ka^ga`osamaQauna baahor pDuna jyaaMnaI P`aadoiSak pxa sqaapna kolao %yaa pxaaMmaQyaohI  hIca ivacaarsarNaI P`avaahIt Aaho. saQyaacyaa sa<aaQaarI BaartIya janata pxaanao hI baaba AaoLKlaI Asauna ka^ga`osapasauna duravalaolyaa dilat samaajaalaa AaplyaakDo KocaNyaasaazI pxaanao rNainatI tyaar kolaI Asauna kQaI navho to pxaalaa AaMbaoDkr P`aomaacao Barto Aalao Aaho. pNa dilat ]waracyaa Baajapacyaa BauiMmakobaabat baaolaavao Asao BarIva kaya- Ajauna pxaakDuna Jaalaolao naahI. AaiNa ivaSaIYT Qama- AaiNa jaat yaalaa mah<va doNyaat ka^ga`osalaa laajavaola ASyaa sa<aaQaa¹yaaMcyaa ktR-%vaacao puravao ]plabQa Aahotca kI.

pxaIya rajakarNaabaabat ivacaar maaMDtanaa baabaasaahobaaMnaI laaokSaahIt rajakIya pxaaMcao mah<va AabaaiQat Aaho Asao saaMgatanaaÊ ‘mau@t laaokSaahIt iktI pxa Asaavaot yaavar baMQana Asata kamaa nayao’Ê Asao mhTlao Aaho. laaokSaahIt janatolaa jyaaP`amaaNao naota inavaDIcao svaatMHya Asato %yaacap`maaNao nao%yaalaa Aaplyaa ivacaaranau$p pxa inavaDIcao ikMvaa Aaplyaa ivacaaraMcaa pxa sqaapna krNyaacaa AiQakar Aaho. Asao svaatMHya janatolaa AaiNa nao%yaalaa Asalao trca inakaoop laaokSaahI Aist<vaat yao[-la AaiNa iTkunahI raihla tsaoca rajakIya paSva-BaumaI nasalaolyaa saamaanya maaNasaalaa Aaplyaa naotR<vagauNaacyaa jaaoravar sva:talaa isaw krta yao[-la Asao baabaasaahoba mhNatat. baabaasaahoba evaZyaavarca qaaMbalaolao nasauna rajakIya ]<araiQakarI ksaa Asaavaa ho saaMgatanaa AaplaI mato SaasHaSauw pwtInao maaMDlaolaI Aahot. %yaaMcyaa matoÊ  rajakIya pxaanao inatIma<aonao kama krNyaasaazI AaiNa t<vainaYz karBaar krNyaasaazI Aaplaa ]<araiQakarI ha %yaacyaa gauNaaMvar va ktR-<vaavar inavaDlaa paihjaoÊ naahItr pxa Aaplyaa QyaoyaQaaorNaaMpasauna dur jaatIla AaiNa laaokSaahI maulyao payadLI tuDvalaI jaa}na rajaGaTnaonao idlaolyaa maaga-dSa-k t<vaaMcaa AaiNa maulyaaMcaa saMkaoca hao[-la. baabaasaahoba f@t ho baaolaunaca qaaMbalao naahIt tr Aaplyaa irpblaIkna paTI- Aa^f [MiDyaa yaa rajakIyapxaacao QaaorNahI Asaoca raihla yaaMcaI %yaaMnaI KbardarI GaotlaI. [tr rajakIya pxaaMnaI maaHa yaalaa itlaajaMlaI idlaI. yaa sagaLyaat ka^ga`osa Paxa AaGaaDIvar raihlaa. pMiDt naoh$ ¹ [Midra gaaMQaI ¹ rajaIva gaaMQaI ¹ saaoinayaa gaaMQaI to rahula va iP`ayaMka gaaMQaI ASaI GaraNaoSaahIca pxaat inamaa-Na JaalaI %yaamauLo pxaatIla ktR-%vavaanaÊ laayakÊ t<vainaYz AaiNa laaokSaahIcaI bauja Asalaolao naoto Davalalao gaolao AaiNa pxaatuna baahot pDuna %yaaMnaI Aapaplao pxa sqaapna kolao. %yaatIla kahIMnaI Aaplao Aaist<va idGa-kaL daKvauna idlao. yaa nao%yaaMnaa baabaasaahobaaMnaI doSaalaa idlaolyaa bahupxaIya laaokSaahImauLoca Sa@ya Jaalao. pNa puZo jaa}na t<vaaMnaa itlaaMjalaI do}na bahutaMSa P`aadoiSak pxaaMnaI ka^ga`osacaoca AnaukrNa kolao AaiNa pxaat GaraNaoSaahI sau$ kolaI. yaat taimaLnaaDut k$NaainaQaI¹sT^laInaÊ }<arP`adoSamaQyao maulaayamaisaMh yaadva ¹AiKlaoSa yaadvaÊ maharaYT/at baaL zakro¹]wva zakro¹Aaid%ya zakro va Sard pvaar¹sauiP`ayaa sauLoÊ jammau kaSmaIrmaQyao fa$k Abadullaa¹Aaomar Abadullaa va mauFtI mauhmmad¹maohbaubaa mauFtI tr ibaharmaQyao laalauPa`saad yaadva tojasvaI yaadva ASaI P`aadoiSak GaraNaoSaahIcaI laaMbalacak yaadI DaoLyaasamaaor yaoto. yaatIla ekhI pxa baabaasaahobaaMnaI saaMigatlyaaP`amaanao Aaplyaa pxaatIla ktR-<vavaana rajakIya nao%yaalaa Aaplaa ]<araiQakarI mhNauna samaaor AaNaayalaa tyaar naahI. %yaamauLo doSaacaa saamaaijakÊ Aaiqa-kÊ saaMskRitk AaiNa rajakIya ivakasa KuMTlaa Asauna sava- pxaat AaiNa pyaa-yaanao doSaat rajakIya sauMdaopsauMdI AaiNa sa<aasaMGaYa- baaokaLlaa Aaho. yaavar jar maat krayacaI Asaola tr baabaasaahobaaMnaI idlaolao sava-kailak AaiNa sava-vyaapI ivacaar AMigakarNao AavaSyak Aaho. trca doSa mhNauna Aaplyaalaa sava- xaoHaat BarIva kamaigarI krta yao[-la.

¹rahula sadaiSava Krat.

9096242452.

==============================================================