Skip to main content

Posts

Showing posts from April, 2023

मिले सुर मेरा तुम्हारा …

 सुर की नदिया हर दिशा से बह के सागर में मिले बादलों का रूप ले कर बरसे हल्के हल्के मिले सुर मेरा तुम्हारा तो सुर बने हमारा मिले सुर मेरा तुम्हारा … (कश्मीरी) चॉन्य् तरज़ तय म्यॉन्य् तरज़ इक-वट बनि यि सॉन्य् तरज़ (पंजाबी) तेरा सुर मिले मेरे सुर दे नाल मिलके बणे इक नवा सुर ताल (हिन्दी) मिले सुर मेरा तुम्हारा तो सुर बने हमारा (सिन्धी) मुहिंजो सुर तुहिंजे साँ प्यारा मिले जडेंह गीत असाँजो मधुर तरानो बणे तडेंह (उर्दू) सुर का दरिया बह के सागर में मिले (पंजाबी) बदलाँ दा रूप लैके बरसन हौले हौले (तमिल) इसैन्दाल नम्म इरुवरिन सुरमुम नमदक्कुम तिसै वॆरु आनालुम आऴि सेर मुगिलाय मऴैयय पोऴिवदु पोल इसै नम इसै… (कन्नड) नन्न ध्वनिगॆ निन्न ध्वनिय, सेरिदन्तॆ नम्म ध्वनिय (तेलुगु) ना स्वरमु नी स्वरमु संगम्ममै, मन स्वरंगा अवतरिंचे . (मलयालम) निंडॆ स्वरमुम् नींगळुडॆ स्वरमुम् धट्टुचॆयुम् नमुडॆय स्वरम . (बाङ्ला) तोमार शुर मोदेर शुर सृष्टि करूर अइको शुर (असमिया) सृष्टि हो अइको तान (उड़िया) तोमा मोरा स्वरेर मिलन सृष्टि करे चालबोचतन (गुजराती) मिले सुर जो थारो म्हारो बणे आपणो सुर निरालो (मराठी) माँझा तुमच्या जुलता ...

स्वास्थ्य दोहावली

 "स्वास्थ्य दोहावली" पानी में गुड डालिए,  बीत जाए जब रात! सुबह छानकर पीजिए,  अच्छे हों हालात!! धनिया की पत्ती मसल, बूंद नैन में डार! दुखती अँखियां ठीक हों, पल लागे दो-चार!! ऊर्जा मिलती है बहुत, पिएं गुनगुना नीर! कब्ज खतम हो पेट की,  मिट जाए हर पीर!! प्रातः काल पानी पिएं,  घूंट-घूंट कर आप! बस दो-तीन गिलास है,  हर औषधि का बाप!! ठंडा पानी पियो मत,  करता क्रूर प्रहार! करे हाजमे का सदा,  ये तो बंटाढार!! भोजन करें धरती पर,  अल्थी पल्थी मार! चबा-चबा कर खाइए,  वैद्य न झांकें द्वार!! प्रातः काल फल रस लो,  दुपहर लस्सी-छांस! सदा रात में दूध पी,  सभी रोग का नाश!! दही उडद की दाल सँग,  प्याज दूध के संग! जो खाएं इक साथ में,  जीवन हो बदरंग!! प्रातः- दोपहर लीजिये,  जब नियमित आहार!                                                  तीस मिनट की नींद लो,  रोग न आवें द्वार!! भोजन करके रात में,  घूमें कद...

भगवा आणि बुद्ध - आ. ह. साळुंखे

 "भगवा" ही सुद्धा बुद्धाचीच देन आहे. आ. ह. साळुंखे पाली वाङ्मयात बुद्धांना पुनःपुन्हा वापरण्यात आलेला शब्द म्हणजे 'भगवा',  भगवा म्हणजे 'उत्तम गुणांनी संपन्न. या शब्दाचे मुळ रूप 'भगवत्' असे आहे. 'भगवा' हे त्याचे प्रथमा विभक्तिमधील एकवचन होय.  संस्कृतमध्ये 'भगवान्' असे रूप वापरले जात असले, तरी पालीमध्ये 'भगवा' हेच वापरल्रे जाते. मुळ त्रिपिटकात भगवा हा शब्द ८७५८ वेळा आला आहे. त्रिपिटक, अठ्ठकथा आणि टिका या सर्व ग्रंथांचा एकत्रित विचार केला तर, 'भगवा' हा शब्द १७९४२ वेळा आला आहे. एकीकडे 'भगवा' हा शब्द बुद्धांना उद्देशून इतक्या वेळा वापरला गेला आहे आणि दूसरीकड़े तो शब्द एक रंगाचा द्योतक आहे. या दोन गोष्टींचा एकमेकींशी अत्यंत जवळचा संबंध आहे. विविध गुणांनी संपन्न या अर्थाने वापरला जाणारा भगवा हा शब्द गोतम बुद्धांचा द्योतक होता. त्यांचे चीवर म्हणजे भिक्खुंनी वापरावयाचे वस्त्र रंगीत होते. बौद्ध भिक्खुंचे चीवर ज्या ज्या रंगामध्ये असते,  भगवा हा एक महत्वाचा रंग आहे. गौतम बुद्धांना उद्देशून वापरला जाणारा भगवा हा शब्द काळाच्या ओघात...