Skip to main content

स्वास्थ्य दोहावली

 "स्वास्थ्य दोहावली"


पानी में गुड डालिए, 

बीत जाए जब रात!

सुबह छानकर पीजिए, 

अच्छे हों हालात!!


धनिया की पत्ती मसल,

बूंद नैन में डार!

दुखती अँखियां ठीक हों,

पल लागे दो-चार!!


ऊर्जा मिलती है बहुत,

पिएं गुनगुना नीर!

कब्ज खतम हो पेट की, 

मिट जाए हर पीर!!


प्रातः काल पानी पिएं, 

घूंट-घूंट कर आप!

बस दो-तीन गिलास है, 

हर औषधि का बाप!!


ठंडा पानी पियो मत, 

करता क्रूर प्रहार!

करे हाजमे का सदा, 

ये तो बंटाढार!!


भोजन करें धरती पर, 

अल्थी पल्थी मार!

चबा-चबा कर खाइए, 

वैद्य न झांकें द्वार!!


प्रातः काल फल रस लो, 

दुपहर लस्सी-छांस!

सदा रात में दूध पी, 

सभी रोग का नाश!!


दही उडद की दाल सँग, 

प्याज दूध के संग!

जो खाएं इक साथ में, 

जीवन हो बदरंग!!


प्रातः- दोपहर लीजिये, 

जब नियमित आहार!                                                  तीस मिनट की नींद लो, 

रोग न आवें द्वार!!


भोजन करके रात में, 

घूमें कदम हजार!

डाक्टर, ओझा, वैद्य का , 

लुट जाए व्यापार !!


देश,भेष,मौसम यथा, 

हो जैसा परिवेश!

वैसा भोजन कीजिये, 

कहते सखा सुरेश!!


इन बातों को मान कर, 

जो करता उत्कर्ष!

जीवन में पग-पग मिले, 

उस प्राणी को हर्ष!!


घूट-घूट पानी पियो, 

रह तनाव से दूर!

एसिडिटी, या मोटापा, 

होवें चकनाचूर!!


अर्थराइज या हार्निया, 

अपेंडिक्स का त्रास!

पानी पीजै बैठकर,  

कभी न आवें पास!!


रक्तचाप बढने लगे, 

तब मत सोचो भाय!

सौगंध राम की खाइ के, 

तुरत छोड दो चाय!!


सुबह खाइये कुवंर-सा, 

दुपहर यथा नरेश!

भोजन लीजै रात में, 

जैसे रंक सुरेश!!


देर रात तक जागना, 

रोगों का जंजाल!

अपच,आंख के रोग सँग, 

तन भी रहे निढाल!!


टूथपेस्ट-ब्रश छोडकर, 

हर दिन दोनो जून!

दांत करें मजबूत यदि, 

करिएगा दातून!!


हल्दी तुरत लगाइए, 

अगर काट ले श्वान!

खतम करे ये जहर को, 

कह गए कवि सुजान!!


मिश्री, गुड, शहद, 

ये हैं गुण की खान!

पर सफेद शक्कर सखा, 

समझो जहर समान!!


चुंबक का उपयोग कर, 

ये है दवा सटीक!

हड्डी टूटी हो अगर, 

अल्प समय में ठीक!!


दर्द, घाव, फोडा, चुभन, 

सूजन, चोट पिराइ!

बीस मिनट चुंबक धरौ, 

पिरवा जाइ हेराइ!!


हँसना, रोना, छींकना, 

भूख, प्यास या प्यार!

क्रोध, जम्हाई रोकना, 

समझो बंटाढार!!


सत्तर रोगों कोे करे, 

चूना हमसे दूर!

दूर करे ये बाझपन, 

सुस्ती अपच हुजूर!!


यदि सरसों के तेल में, 

पग नाखून डुबाय!

खुजली, लाली, जलन सब, 

नैनों से गुमि जाय!!


आलू का रस अरु शहद, 

हल्दी पीस लगाव!

अल्प समय में ठीक हों, 

जलन, फँफोले, घाव!!


भोजन करके जोहिए, 

केवल घंटा डेढ!

पानी इसके बाद पी, 

ये औषधि का पेड!!


जो भोजन के साथ ही,

पीता रहता नीर!

रोग एक सौ तीन हों, 

फुट जाए तकदीर!!


पानी करके गुनगुना, 

मेथी देव भिगाय!

सुबह चबाकर नीर पी, 

रक्तचाप सुधराय!!


मूंगफली, तिल, नारियल, 

घी सरसों का तेल!

यही खाइए नहीं तो, 

हार्ट समझिए फेल!!


पहला स्थान सेंधा नमक, 

काला नमक सु जान!

श्वेत नमक है सागरी, 

ये है जहर समान!!


तेल वनस्पति खाइके, 

चर्बी लियो बढाइ!

घेरा कोलेस्टरॉल तो, 

आज रहे चिल्लाइ!!


अल्यूमिन के पात्र का,

करता है जो उपयोग!

आमंत्रित करता सदा ,

वह अडतालीस रोग!!


फल या मीठा खाइके, 

तुरत न पीजै नीर!

ये सब छोटी आंत में, 

बनते विषधर तीर!!


चोकर खाने से सदा, 

बढती तन की शक्ति!

गेहूँ मोटा पीसिए, 

दिल में बढे विरक्ति!!


नींबू पानी का सदा, 

करता जो उपयोग!

पास नहीं आते कभी, 

यकृति-आंत के रोग!!


दूषित पानी जो पिए, 

बिगडे उसका पेट!

ऐसे जल को समझिए, 

सौ रोगों का गेट!!


रोज मुलहठी चूसिए, 

कफ बाहर आ जाय!

बने सुरीला कंठ भी, 

सबको लगत सुहाय!!


भोजन करके खाइए, 

सौंफ, और गुड, पान!

पत्थर भी पच जायगा, 

जानै सकल जहान!!


लौकी का रस पीजिए, 

चोकर युक्त पिसान!

तुलसी, गुड, सेंधा नमक, 

हृदय रोग निदान!!


हृदय रोग, खांसी और 

आंव करें बदनाम!

दो अनार खाएं सदा, 

बनते बिगडे काम!!


चैत्र माह में नीम की, 

पत्ती हर दिन खावे !

ज्वर, डेंगू या मलेरिया, 

बारह मील भगावे !!


सौ वर्षों तक वह जिए, 

लेत नाक से सांस!

अल्पकाल जीवें, करें, 

मुंह से श्वासोच्छ्वास!!


मूली खाओ हर दिवस, 

करे रोग का नाश!

गैस और पाईल्स का, 

मिट जाए संत्रास!!


जब भी लघु शंका करें, 

खडे रहे यदि यार!

इससे हड्डी रीढ की, 

होती है बेकार!!


सितम, गर्म जल से कभी, 

करिये मत स्नान!

घट जाता है आत्मबल, 

नैनन को नुकसान!!


हृदय रोग से आपको, 

बचना है श्रीमान!

सुरा, चाय या कोल्ड्रिंक, 

का मत करिए पान!!


अगर नहावें गरम जल, 

तन-मन हो कमजोर!

नयन ज्योति कमजोर हो, 

शक्ति घटे चहुंओर!!


तुलसी का पत्ता करें, 

यदि हरदम उपयोग!

मिट जाते हर उम्र में, 

तन के सारे रोग!!


मछली के संग दूध या, 

दूध-चाय, नमकीन!

चर्म रोग के साथ में, 

रोग बुलाते तीन!!


बर्गर, गुटखा, सुरा अरु, 

कोक सुअर का मांस!

जो हरदम सेवन करे, 

बने गले का फाँस!!

Comments

Popular posts from this blog

दप्तर दिरंगाई कायदा, 2006

दफ्तर दिरंगाई कायदा,  2006 माहिती अधिकार कायदा २००५ अधिक प्रभावी होण्यासाठी महाराष्ट्र राज्य सरकारने ‘अभिलेख व्यवस्थापन कायदा’ व ‘दफ्तर दिरंगाई कायदा’ असे दोन महत्त्वपूर्ण कायदे २००६ साली संमत केले. यातील दफ्तर दिरंगाई कायद्याप्रमाणे शासकीय कर्मचाऱ्यांकडून शासकीय कर्तव्ये पार पाडताना जो विलंब होतो, त्याला प्रतिबंध घालण्यासाठी अशा विलंबासाठी संबंधित कर्मचाऱ्यांवर शिस्तभंगाच्या कारवाईची तरतूद आहे.या कायद्यामुळे सर्वसामान्य नागरिकांना शासन दरबारात किमान उभे राहण्याचे तरी धैर्य आले आहे आणि शासकीय अधिकाऱ्यांच्या बेमुर्वतखोरपणाला थोडासा का होईना चाप बसला आहे. मात्र, हा कायदा वापरताना या कायद्याच्या मर्यादाही लक्षात यायला लागल्या आहेत. पहिली मर्यादा म्हणजे ‘सदरहू कागदपत्रांचा आढळ होत नाही’ अशा प्रकारची शासकीय खात्यांकडून सर्रास मिळणारी उत्तरे. यावर प्रभावी उपाय असणाऱ्या अभिलेख व्यवस्थापन कायदा २००६ बद्दल आपण याच स्तंभातून काही महिन्यांपूर्वी माहिती घेतली, ज्यात कोणती कागदपत्रे किती दिवस सांभाळून ठेवावी व हा कालावधी संपण्याच्या आत ती नष्ट झाली तर संबंधित अधिकाऱ्याला दहा हजार रुपये दंड...

शिमला करार: भारत आणि पाकिस्तान यांच्यातील शांततेचा करार

शिमला करार: भारत आणि पाकिस्तान यांच्यातील शांततेचा करार शिमला करार (किंवा शिमला करारनामा) हा भारत आणि पाकिस्तान यांच्यात २ जुलै १९७२ रोजी पाकिस्तानच्या फाळणीच्या पार्श्वभूमीवर झालेला एक महत्त्वपूर्ण शांततेचा करार आहे. हा करार भारताच्या शिमला शहरात झाला होता. हा करार १९७१ च्या भारत-पाकिस्तान युद्धानंतर करण्यात आला. त्या युद्धात भारताने पाकिस्तानवर निर्णायक विजय मिळवून पाकिस्तानमधील पूर्व पाकिस्तान स्वतंत्र करून बांगलादेश म्हणून नवे राष्ट्र निर्माण केले. हा करार दोन देशांमध्ये शांतता प्रस्थापित करण्याच्या दृष्टिकोनातून अतिशय महत्त्वाचा होता. शिमला कराराची पार्श्वभूमी १९७१ चे भारत-पाकिस्तान युद्ध पूर्व पाकिस्तानमधील लोकांना राजकीय हक्क न मिळाल्यामुळे तेथील जनता स्वतंत्रतेसाठी लढा देत होती. भारताने त्या लढ्याला पाठिंबा दिला, आणि पाकिस्तानसोबत युद्ध झाले. हे युद्ध डिसेंबर १९७१ मध्ये झाले. भारताने पाकिस्तानचा पराभव केला आणि ९०,००० पेक्षा अधिक पाकिस्तानी सैनिक ताब्यात घेऊन त्यांना बंदी बनविले. युद्धानंतर दोन्ही देशांनी शांतता प्रस्थापित करण्यासाठी एकत्र येण्याचा निर्णय घेतला. यासाठी शिमला ये...

The Socio-Economic Impact of Major Scam Cases in India Since Independence.

  The Socio-Economic Impact of Major Scam Cases in India Since Independence. ©Dr.K.Rahual, 9096242452 Introduction Corruption has long been a formidable challenge to governance, economic stability, and institutional integrity in India. Since gaining independence in 1947, the country has made remarkable progress in numerous fields including science, technology, education, and global diplomacy. However, this progress has been repeatedly marred by a series of financial scams and corruption scandals, some of which have had devastating consequences for the economy, public trust, and administrative systems. The working paper titled “Major Scams in India Since Independence: A Comprehensive Analysis of Systemic Fraud and Its Socio-Economic Impact” aims to provide an in-depth exploration of selected high-profile scams that have shaped India’s political economy, administrative accountability, and public perception over the last few decades. This study focuses on thirteen of the mos...